وکالت چیست؟

وکالت، که بحث آن در مباحث فقهی و قانونی مطرح می شود، قراردادی است که بین دو طرف بسته می شود و به موجب آن، یکی از طرفین مسئولیت امور طرف مقابل را برعهده گرفته و به عبارتی جانشین یا وکیل طرف مقابل می شود. به فردی که مسئولیت امور خود را واگذار می کند موکل، و به فردی که آن را قبول می کند، وکیل می گویند. قانون مدنی در ماده 656 نیز به همین مفهوم از وکالت اشاره داشته است.

مفهوم لغوی وکالت به واگذار کردن، تکیه کردن و اعتماد کردن اطلاق می گردد.

انواع وکالت

وکالت بر دو نوع است: مطلق و مقید؛

وکالت مطلق به قبول مسئولیت کلیه امور یک فرد اطلاق می گردد. هرگاه شخصی، وکیل مطلق یک نفر دیگر باشد، تمامی امور اداری، مالی، معاملات و … وی را بدون اذن موکل می تواند انجام دهد.

اما در مقابل، در وکالت مقید، شخص وکیل فقط در مواردی که وکالت وی تعیین شده است باید عمل نماید.

به همین صورت وکیل می تواند رسمی یا شفاهی باشد تعیین شود. وکیل غیر قضایی می تواند به صورت شفاهی یا رسمی تعیین شود. چه بسا آنکه در انجام بسیاری از امور اداری و …، وجود وکالت نامه شخص وکیل لازم است.

اما وکیل قضایی باید همواره از نوع رسمی تعیین شده باشد. در این مورد، فردی جهت انجام امور دادگاهی شخص دیگر، با داشتن شرایط لازم وکیل می گردد.

تعهدات وکیل
  • وکیل باید مسئولیت خساراتی را که در اثر وکالت وی به موکل وارد می شود برعهده بگیرد.
  • وکیل باید در جهت مصلحت موکل خود اقدام نماید.
  • وکیل نباید از اختیارات خود فراتر عمل کند.
  • در صورتی که وکیل وجه یا مالی را به جای موکل دریافت کند، متعهد است که آن را به موکل باز پس دهد.
  • وکیل تنها باید در اموری که به وی واگذار شده است دخالت نماید.

در مقابل موکل نیز باید تمامی اجرت و حق و حقوق مقرر وکیل را پرداخته و به تعهدات فی مابین عمل نماید.

انقضای وکالت

وکیل در اثر یکی از موارد زیر از مسئولیت خود سلب می شود:

عزل موکل، استعفای وکیل، فوت وکیل یا موکل، جنون وکیل یا موکل.

وکیل دادگاهها

به طور معمول دعاوی کیفری یا حقوقی، به غیر از موارد خاص، تنها یک بار قابلیت طرح در دادگاه را دارد. لذا وجود وکیل جهت انتقال اطلاعات لازم به موکل و ارائه اسناد و مدارک لازم در دادگاه ها بسیار ضروری و در مواردی الزامی می باشد.

فهرست